دکتر تری برنزد، عضو هیأت علمی دانشگاه کلرادو در این سمینار با اشاره به جلوگیری از اجرای نمایش"اسم من راشل کوری است" در کارگاه نمایش نیویورک گفت:«این نمایش براساس ایمیلها و خاطرات راشل کوری که برای حمایت از فلسطینیان در برابر ویرانگریهای اسرائیلیها به آن جا رفته بود، به طور تک گویی تنظیم و اجرا میشد. علاوه بر نیویورک، در زمان اجرای آن در لندن نیز بحث و جدل فراوان در گرفت. طبق نظرسنجیها رهبران یهودی مانع از اجرای این کار در نیویورک ش
دکتر تری برنزد، عضو هیأت علمی دانشگاه کلرادو در این سمینار با اشاره به جلوگیری از اجرای نمایش"اسم من راشل کوری است" در کارگاه نمایش نیویورک گفت:«این نمایش براساس ایمیلها و خاطرات راشل کوری که برای حمایت از فلسطینیان در برابر ویرانگریهای اسرائیلیها به آن جا رفته بود، به طور تک گویی تنظیم و اجرا میشد. علاوه بر نیویورک، در زمان اجرای آن در لندن نیز بحث و جدل فراوان در گرفت. طبق نظرسنجیها رهبران یهودی مانع از اجرای این کار در نیویورک شدند چون آن را توهین به خود تلقی میکردند.»
رضا آشفته:
دکتر راوی چاتورودی، دانشیار و رئیس گروه هنرهای دراماتیک دانشگاه راجستان در ایالت جایپور هند صبح روز یکشنبه 17 دی ماه در دومین روز سمینار بینالمللی"نمایش و دین" درباره ریشههای تئاتر هند و ارتباط آن با مذهب سخنرانی کرد.
وی تئاتر کلاسیک هند را تئاتر مذهبی دانست و گفت:«مذهب قوانین و چهارچوبی است برای جامعه و تئاتر. دو ایده متفاوت درباره تئاتر مذهبی در هند وجود دارد. اول این که گروهی شامل محققان غربی هم میشوند، تئاتر را مرتبط با مذهب میدانند. آنها به کتاب"علم تئاتر" استناد میکنند که کتابی مذهبی است و مرتبط با فلسفه یوگا و دیگر فلسفههای کلاسیک هنری است. دوم این که گروهی دیگر معتقدند که مذهب در واقع یک ظرف و وسیله بود، برای مقبولیت ایدههایی که در دوره کلاسیک وجود داشت. بدون حمایت مذهب بسیار مشکل میبود که تئاتری در هند وجود داشته باشد. مذهب قوانین برای مردم و منبع الهام بود. تئاتر همیشه با مراسم آئینی آغاز میشد و حیواناتی که باید برای خدایان قربانی میشد.»
این پژوهشگر که در زمینه دراماتورژی تئاتر سانسکریت فعال است، گفت:«معنای مذهب در سانسکریت"تارما" است، یعنی به دست آوردن. مذهب نوعی هنجار و قوانینی است که به آنها نیاز داریم تا در جامعه زندگی کنیم. ماهاباراتا حماسهای است که تمام تئاتر کلاسیک هند براساس آن پایهریزی شده است. من هنوز هم در زمان کارگردانی مراسم آئینی آن را حذف نمیکنم. برای آن که بودن آن برای جامعه ضرورت دارد.»
وی افزود:«در واقع این تئاتر در هند اجتماعی است. بنا بر تعریف ارسطو و کتابهای ما درباره تئاتر، تقلید و شبیهسازی کار تئاتر است. تئاتر یعنی تقلید از یک موقعیت. این موقعیت شاید طبیعت، خلقت و ایدههایی است که موقعیت را به وجود میآورند. تنازع، احساسات و تقلید در این موقعیتها هدف اصلی تئاتر است.»
این کارگردان هندی در ادامه به آموزشی بودن تئاتر در کشور اشاره کرد که این آموزش به تماشاگر داده میشود تا او با نظم خاصی این نوع تئاتر به دیدنِ آن بیاید. 10 نوع تئاتر در هند وجود دارد که هر کسی بنا بر سلیقه خود یکی از آنها را برای دیدن انتخاب میکند.
وی در ادامه با اشاره به گفته گیتا، از خدایان هندی گفت که هر وقت مذهب مورد تهاجم قرار میگیرد به صورتی مجسم میشود تا همه چیز را به حال اول برگرداند. هر نمایشی که اتفاق میافتد، برای تصحیح و تعمیر آن چیزهایی است که خراب شده و در جای خودش نیست.
راوی چاتوردی درباره شروع نمایشهای هندی گفت:«هر نمایشی با یک دو بیتی آغاز میشود و در آن از خدا میخواهند تا صلح در جهان برقرار شود. بنابراین تئاتر یک آئینه است و به همین دلیل تئاتر وظیفهای را انجام میدهد. البته در تئاتر امروز از این مسائل چندان تبعیت نمیشود و فقط برخی از کارگردانان به آن توجه نشان میدهند.»
وی در پایان به ورود تصوف اسلامی توسط عارف ایرانی، امیرخسرو دهلوی پرداخت و گفت:«او با راهاندازی مراسم قوالی که یک سرود مذهبی و دراماتیک است، در صدد برآمد تا در هند میان پیروان اسلام و دیگر مذاهب آن جا ارتباطی برقرار کند.»
دکتر تری برنزد، عضو هیأت علمی دانشگاه کلرادو در این سمینار با اشاره به جلوگیری از اجرای نمایش"اسم من راشل کوری است" در کارگاه نمایش نیویورک گفت:«این نمایش براساس ایمیلها و خاطرات راشل کوری که برای حمایت از فلسطینیان در برابر ویرانگریهای اسرائیلیها به آن جا رفته بود، به طور تک گویی تنظیم و اجرا میشد. علاوه بر نیویورک، در زمان اجرای آن در لندن نیز بحث و جدل فراوان در گرفت. طبق نظرسنجیها رهبران یهودی مانع از اجرای این کار در نیویورک شدند چون آن را توهین به خود تلقی میکردند.»
این نمایشنامه در ادامه گفت:«راشل کوری در ماه مارس 2003 چند روز پیش از حمله نظامی آمریکا به عراق توسط بلدوزرهای ارتش رژیم اشغالگر اسرائیل کشته شد. این مرگ تبدیل به جنجالی رسانهای در کل دنیا شد.»
وی در مقاله خود با رویکردی به نظریههای پرفورمنس و پسا استعمارگرایی گفت:«این اتفاق دست استعمارگران را رو میکند که با این کار در صدد از بین بردن حرکت و خاطرات راشل کوری، خاموش کردن صدای حق طلبانه فلسطینیها، مبارزه با آزادی بیان از طریق تئاتر و هماهنگی جوامع یهودی در نیویورک و جاهای دیگر بودهاند.»
این استاد دانشگاه در ادامه به یک اتاق آیینه پرداخت کرد که در آن استعمارگری شهرک نشینی و سرمایه جهانی سازی در کنار هم قرار میگیرند و به هم نگاه میکنند.
وی در پایان بر این نکته تأکید کرد که این غائله مقولهای فراتر از سانسور نمایش توسط دین را به نمایش میگذارد و پاکسازی و زدودن از قوانین استعماری است.
حسن بیانلو، عضو هیأت علمی جهاد دانشگاهی مقاله خود را تحت عنوان"رمزپردازی و تمثیل در نمایش دینی" ارائه کرد و در آن به بحث عرفان در ادبیات فارسی کلاسیک پرداخت. وی در این مقاله با استناد به گفتهها و نمونه آثار مولانا، ناصر خسرو، شهابالدین سهروردی، به مسأله رمز و تمثیل در آثارشان پرداخت که در زمان امروز افرادی مانند پیتر بروک(کارگردان) و ژان کلودکریر به عنوان نویسنده از منطقالطیر عطار، نمایش مجمع مرغان را به بهترین شکل تمثیلی اقتباس کردهاند.
این پژوهشگر اعتقاد دارد که از طریق تئاتر نمیتوان تأثیر عرفانی بر مخاطب گذاشت و فقط تا مرحله به نمایش گذاشتن آن پیش میرود.
دکتر مصطفی مختاباد، استاد دانشگاه تربیت مدرس در ابتدای سخنانش خود را شاگرد پیتر چلکوفسکی معروفی کرد که در آمریکا تمامی کتابهایش را به او هدیه کرده است و در ادامه مقاله خود را با موضوع"جست و جو در تئاتر مذهبی" ارائه کرد.
او در این مقاله به همبستگی تئاتر و مذهب در دوره یونان باستان و قرون وسطی پرداخت و گفت:«در زمان استیلای رومیها تئاتر را از یونان گرفتند، با این تفاوت که مذهب را از آن دور ساختند و به جای آن با نگاهی کاملاً مادی و سطحی به جنگ گلادیاتورها در میادین بزرگ پرداختند.»
این پژوهشگر تسپیس را اولین درام نویسی مذهبی دنیا معرفی کرد که در زمان یونان باستان براساس آئینها تئاتر را به طور مستقل ایجاد کرد و آن را در یک آمفی تئاتر 20 هزار نفره عرضه کرد.
بنا بر گفته وی، کلیسا نیز در ابتدا با تئاتر مخالفت میکرد و بعدها از آن به عنوان وسیلهای برای ابراز مفاهیم دینی بهرهمند شد.
دکتر مختاباد یادآور شد که در آغاز هزاره سوم بهتر است با اندیشه نو فاصله بین تئاتر و مذهب برداشته شود و نیروهای مؤمن به تئاتر مذهبی با آمیختن یک معنای عبادی در آثارشان روح بشر امروز را تسکین بدهند و او را به آرامش و معنویت فرابخوانند.